Przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą w zakresie handlu samochodami, opodatkowaną na zasadach ogólnych. Jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Zamierza dokonać zakupu samochodu, którego wartość przekracza 15 000 zł, od osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej, nieposiadającej konta bankowego. Płatności chce dokonać gotówką. Czy w tej sytuacji przedsiębiorca może wydatek zaliczyć w koszty uzyskania przychodów?

Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.

Aby zatem określony wydatek mógł zostać zaliczony do kosztów uzyskania przychodów, musi spełniać łącznie następujące przesłanki:

• musi być poniesiony w celu osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu,
• nie może być wymieniony w art. 23 ww. ustawy, wśród wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów,
• musi być należycie udokumentowany.

Generalnie należy przyjąć, że kosztami uzyskania przychodów prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej są wszelkie racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z tą działalnością, których celem jest osiągnięcie przychodów bądź też zabezpieczenie lub zachowanie tego źródła przychodów, o ile w myśl przepisów ww. ustawy nie podlegają wyłączeniu z tych kosztów. Przy czym związek przyczynowy między poniesieniem wydatku a osiągnięciem przychodu bądź zachowaniem lub zabezpieczeniem jego źródła należy oceniać indywidualnie w stosunku do każdego wydatku. Z oceny tego związku powinno wynikać, że poniesiony wydatek obiektywnie może przyczynić się do osiągnięcia przychodu bądź służyć zachowaniu lub zabezpieczeniu źródła przychodów.

W myśl art. 22p ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podatnicy prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą nie zaliczają do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca transakcji określonej w art. 19 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców:

1. została dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego lub
2. została dokonana przelewem na rachunek inny niż zawarty na dzień zlecenia przelewu w wykazie podmiotów, o którym mowa w art. 96b ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług - w przypadku dostawy towarów lub świadczenia usług, potwierdzonych fakturą, dokonanych przez dostawcę towarów lub usługodawcę zarejestrowanego na potrzeby podatku od towarów i usług jako podatnik VAT czynny, lub
3. pomimo zawarcia na fakturze wyrazów „mechanizm podzielonej płatności” zgodnie z art. 106e ust. 1 pkt 18a ustawy o podatku od towarów i usług, została dokonana z pominięciem mechanizmu podzielonej płatności określonego w art. 108a ust. 1a tej ustawy.

W ustępie 2 cytowanego powyżej artykułu wskazano, że w przypadku zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca transakcji określonej w art. 19 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców została dokonana z naruszeniem ust. 1, podatnicy prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą w tej części:

1. zmniejszają koszty uzyskania przychodów albo
2. w przypadku braku możliwości zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów - zwiększają przychody

- w miesiącu, w którym odpowiednio została dokonana płatność bez pośrednictwa rachunku płatniczego, został zlecony przelew albo płatność została dokonana z pominięciem mechanizmu podzielonej płatności.

Stosownie natomiast do art. 19 ustawy - Prawo przedsiębiorców, dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku płatniczego przedsiębiorcy, w każdym przypadku gdy:

1. stroną transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca oraz
2. jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza 15 000 zł lub równowartość tej kwoty, przy czym transakcje w walutach obcych przelicza się na złote według średniego kursu walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień dokonania transakcji.

Powyższe prowadzi do wniosku, że w przypadku każdej transakcji o wartości przekraczającej 15 000 zł, zawieranej między przedsiębiorcami istnieje obowiązek dokonywania płatności za pośrednictwem rachunku płatniczego, przy czym naruszenie tego obowiązku, a więc dokonanie płatności w całości lub w części z pominięciem takiego rachunku oznacza brak możliwości zaliczenia kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca tej transakcji została dokonana z pominięciem rachunku płatniczego. Przepisy nie wyłączają zatem z kosztów jedynie nadwyżki płatności ponad wartość 15 000 zł, lecz każdą płatność (bez względu na jej wartość/kwotę) dokonaną z pominięciem rachunku bankowego, jeżeli jest dokonywana w ramach transakcji o wartości przekraczającej 15 000 zł.

Odnosząc się do powołanych wyżej przepisów w pierwszej kolejności zauważyć należy, że art. 22p ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych odnosi się do tych transakcji, których drugą stroną jest inny przedsiębiorca, co wynika wprost z art. 19 ustawy - Prawo przedsiębiorców. Chodzi tu zatem o umowę zawieraną pomiędzy przedsiębiorcami prowadzącymi działalność gospodarczą, a nie pomiędzy osobami fizycznymi nieprowadzącymi działalności gospodarczej, a więc niebędącymi przedsiębiorcami.

Z treści pytania wynika, że przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą w zakresie handlu samochodami, opodatkowaną na zasadach ogólnych. Jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Zamierza dokonać zakupu samochodu, którego wartość przekracza 15 000 zł, od osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej, nieposiadającej konta bankowego. Płatności chce dokonać gotówką.

Zatem, drugą stroną transakcji nie będzie przedsiębiorca, lecz osoba fizyczna, zatem ograniczenie zawarte w art. 22p ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w przedmiotowej sprawie nie znajdzie zastosowania.

Mając powyższe na względzie stwierdzić należy, że skoro przedsiębiorca dokona transakcji nabycia samochodu o wartości przekraczającej 15 000 zł, z osobą niebędącą przedsiębiorcą (a więc nieprowadzącą działalności gospodarczej), to ograniczenie wynikające z art. 22p ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, do ww. transakcji nie będzie miało zastosowania. W konsekwencji, przedsiębiorca będzie mógł zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów prowadzonej działalności gospodarczej wydatek poniesiony na nabycie ww. samochodu.

Powyższe potwierdza także fiskus, np. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 3 lipca 2018 r., sygn. 0113-KDIPT2-1.4011.308.2018.1.MD.

Redakcja podatki.biz

https://www.podatki.biz/